ABD Temsilciler Meclisi, Başkan Donald Trump'ın NATO'dan ayrılmayı düşünmesini bile yasaklamak niyetinde.
Demokrat Partili Temsilciler Meclisi üyesi ve dışişleri eski bakan yardımcısı Tom Malinowski, Temsilciler Meclisi'nde NATO'dan çıkmayı yasaklayan bir yasa tasarısı üzerine konuşurken, "Bir anlamda, böyle bir şey yapmak zorunda kalmamız delice" dedi.

Parlamentonun alt kanadı olan Temsilciler Meclisi'nde, başkanın NATO'dan çıkma kararı almasını yasaklayan ‘NATO'ya Destek' yasa tasarısı, 357 vekilin desteğini alırken, 22 temsilci tasarıya karşı çıktı, 54 temsilci ise çekimser kaldı.

Parlamentonun çoğunluk kanadı olan Demokratların lideri Steny Hoyer, yasa tasarısının, Kongre'nin NATO'nun yerine getirdiği misyona hâlâ inandığını gösterdiğini ve İttifak'ın dağıtılması ve ondan tek taraflı olarak çıkılmasına yönelik tüm dar görüşlü çabaları engellediğine dikkat çekti.

BU FİKİR NEREDEN ÇIKTI?

Başkan Trump'ın NATO'ya yaklaşımı, ABD'li siyasetçileri çok endişelendiriyor. The New York Times gazetesi geçtiğimiz hafta isim vermeden başkanlık danışmanlarından birini kaynak göstererek, ‘ittifakın diğer üyelerinin askeri harcamalarını artırma temposu Trump'ın hoşuna gitmeyecek olursa' ABD'yi NATO'dan çıkartabileceğini yazmıştı. Gazeteye göre Trump özel görüşmelerinde birçok defa NATO'yu bataklığa benzetti ve ayrılmakla tehdit etti. Gazetenin yazarları, böyle bir kararın ittifakın dağılması anlamına geleceğini ileri sürüyorlar.

NATO'daki müttefiklerinin kollektif savunma için milli gelirlerinin yüzde ikisinden daha az bir harcama yapıyor olmaları, seçim kampanyasına başladığından beri Trump'ın öfkesine neden oluyor.
ABD, İTTİFAK İÇİN NE KADAR HARCIYOR?

ABD, NATO için bütün diğer üyelerden daha fazlasını harcıyor. Bu oran yüzde 3.58'i buluyor. Yüzde 2'nin üzerinde harcama yapan diğer üyeler şunlar: Estonya (yüzde 2.08), İngiltere (yüzde 2.12), Yunanistan (yüzde 2.36). Polonya da yüzde 1.99 ile tam sınırda bulunuyor.

Trump, geçtiğimiz temmuz ayında Brüksel'de yapılan NATO zirvesinde, ortaklarının harcamalarını önemli ölçüde artırmaya karar vermiş olmalarıyla (33 milyar dolar) övünmüştü. İttifak üyeleri, milli gelirlerinin yüzde 2'sini askeri harcamalara ayıracaklarına dair ortak bir deklarasyon yayınlamışlardı

Ancak bu bütçe artırımı ancak 2024'te tamamlanacak.

TRUMP, AVRUPA'YA BASKI YAPMAYI BAŞARABİLECEK Mİ?'

Bütçe kural olarak parlamento tarafından onaylanıyor. Parlamentoda ise çok sayıda pasifist de var ve bunlar esas olarak bilim, eğitim ve sosyal harcamaların artırılmasından yanalar. Bunları da askeri harcamaları artırarak gerçekleştirmek mümkün değil.

Rusya Bilimler Akademisi muhabir üyesi ve Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Müdürü Fyodor Voytolovskiy Sputnik'e yaptığı yorumda şunları vurguladı:
"ABD'lilerin diğer devlet başkanlarını parlamentolarından bütçe atışı talep etmeye ikna edebilmek için daima bir dış düşmana ihtiyaçları var. Şimdilik NATO için bu öcü rolünü Rusya oynuyor, ama ittifak için bu baskı yeterli değil, ek tedbirlere ihtiyaç var."

‘MESELE SADECE PARA DEĞİL'

NATO müttefikleriyle ilişkiler bağlamında bir başka rahatsız edici unsur da Alman ve Fransız siyasetçilerin AB'nin kendi ordusunu kurma yönündeki önerileri. Bu durum, sadece Avrupa'nın güvenliğini artırmakla kalmayacak, ABD'ye bağımlılığı da zayıflatacak. Washington bu duruma tabii ki olumlu yaklaşmıyor. Trump, Avrupa ordusu düşüncesini ‘küçük düşürücü' diye nitelemişti.

ABD'NİN NATO'DAN AYRILMASI MÜMKÜN MÜ?

Teorik olarak, böyle bir ihtimal var. Temsilciler Meclisi'nin aldığı kararın, Senato tarafından da onaylanması gerekiyor. Tasarı daha sonra imzalaması için Trump'ın önüne gelecek, dolayısıyla usul açısından Başkan'ın NATO'dan çıkma kararını duyurmasının önünde bir engel yok.

TRUMP'IN AMACI

Voytolovskiy'in görüşüne göre ABD gerçekte NATO'dan ayrılmayı düşünmüyor. Trump, başta baba Bush ve Barak Obama olmak üzere diğer ABD başkanlarını da meşgul etmiş olan bir sorunu çözmeye çalışırken siyasi bir oyun tezgâhlıyor. Bu sorun, diğer ülkelerin askeri harcamaların, ABD'nin harcamalarına göre çok düşük olması.
Voytolovskiy şu görüşleri ileri sürüyor:

"Bir amaçları daha var: İttifak üyelerini, ABD'nin uzun vadeli büyük askeri proje ve programlarına katılmaya zorlamak. Belli ki burada söz konusu olan, ABD'nin Uzun ve Orta Vadeli Balistik Füzeleri Önleme Anlaşması'ndan (INF) çıkma ve füze savunma alanında yeni inisiyatifler geliştirme kararı. ABD Başkanı'nın NATO ile ilgili açıklaması, Trump'ın bu yönde bir taktiği."

İTTİFAK, ABD OLMAZSA ÇÖKER Mİ?

NATO Kurmayı resmi olarak Brüksel'de, ancak fiilen ittifakı Washington şekillendiriyor; Avrupa ise daha ziyade yoksul akraba durumunda. ABD, İttifak'tan ayrılırsa Avrupa siyaseti üzerindeki biricik gerçek kontrol aracından da yoksun kalır.

Voytolovskiy'e göre:

"NATO, Avrupa elitleriyle çalışmaya olanak sağlayan kurumsal bir araç. Bunun yanı sıra, NATO, tek bir silah ve askeri teknoloji standardı ve bu silahların satın alınmasını belirleyen ciddi mevzuatlar anlamına da geliyor. ABD askeri sanayisi için İttifak, Avrupalı müttefikleri ABD yapımı silahları almaya mecbur bırakmaya yarayan bir mekanizma."

Rus uzman, Atlantik'in iki yanındaki Atlantikçilerin ideolojik pozisyonları ve müttefiklerle ilişki sisteminin NATO üzerinden yürüdüğünü de hatırlatıyor. Dolayısıyla, bütün yönetim bir blok olarak ABD varlığını esas aldığı müddetçe hiçbir şart altında İttifak'tan ayrılmayacaktır.